مادربرد (Mother board) که مین برد (Main board) نیز خوانده می شود، یکی از قطعات اصلی کامپیوتر می باشد. وظیفه مادربرد ارتباط بین قطعات مختلف کامپیوتر است. همه قطعات موجود در کیس، یا روی مادربرد نصب می شوند و یا با کابل به آن متصل می شوند.
یکی از مهمترین سخت افزارهای تشکیل دهنده، یک کامپیوتر که ارتباط تمامی سخت افزارها توسط آن انجام می شود مادربرد است. مادربرد یک برد الکترونیکی است که از تعداد زیادی اجزاء الکترونیکی تشکیل شده و معمولا دارای یک IC یا مدار مجتمع اصلی و تعدادی IC جانبی برای پردازش سخت افزار ها است.
درباره مادربرد و مدل های آن
مادربرد ها دارای محل های متعددی برای اتصالات خاص هستند، معمولا این اتصالات دارای اشکال منحصر به فرد و مشخصی هستند و امکان جابجایی در اتصالات وجود ندارد. کارت ها یا بردهای الکترونیکی، چاپگر، صفحه کلید و ماوس همگی به برد اصلی وصل می شوند و مهمتر از همه CPU که روی Mother Bord سوار می شود.
نحوه اتصالات هر یک از قطعات متفاوت است، عده ای طریق درگاه ها یا Port ها، برخی از طریق شیارهای توسعه یا Slot ها و بعضی به وسیله کابل ها متصل می شوند. البته لازم به ذکر است که اتصالات به دو شکل داخلی و خارجی وجود دارند، اتصالات داخلی به قطعات Internal مربوط است که داخل Case قرار می گیرند و اتصالات خارجی به قطعات External مربوط است که از بیرون Case به مادربرد متصل می شوند.
اتصالات داخلی عبارتند از:
محل سوار شدن CPU
محل قرارگیری RAM
اتصالات IDE
محل اتصال Floppy
محل اتصال کابل برق
محل اتصال سیم های Case
شیارهای توسعه یا Slot
پین های اتصالی USB
پین های اتصال کابل Audio
که اکنون به توضیح هر کدام می پردازیم.
ویدیو آموزش تعمیر مادربرد لپ تاپ
محل سوار شدن CPU
محل سوار شدن CPU: بستگی به نوع Suport یا پشتیبانی از CPU دارد. مثلا در صورتی که مادربرد یک CPU از نوع Intel Pentium 4 را Suport نماید، محل سوار شدن CPU از نوع Socket 775 بوده و در صورتی که مادربرد یک CPU از نوع AMD Athlon را پشتیبانی نماید، این محل از نوع Socket A خواهد بود، برخی از مادربرد ها دارای 2 یا 4 محل برای شوار کردن CPU هستند، از این نوع مادربرد ها معمولا در کامپیوترهای Server استفاده می شود. برای قرار دادن CPU روی مادربرد، ابتدا دسته ی متحرک جانبی را بالا آورده سپس تراشه ی CPU را با توجه به لبه برش خورده و فلش موجود، که در یکی از چهار گوشه آن قرار دارد، روی محل مورد نظر قرار می دهیم و سپس دسته متحرک را به سمت پایین آورده تا در جای خود قرار گرفته و CPU را محکم کند. فراموش نکنیم که Fan مروبط به CPU را روی آن قرار داده و پایه های آن را در جای خود محکم نموده و سیم برق آن را نیز در محل تعیین شده بر روی مادربرد وصل کنیم.
محل قرار گیری RAM
که به آن بانک RAM می گویند نوعی شیار است، که بستگی به پشتیبانی مقدار RAM و نوع آن دارد. مادربرد های قدیمی تر دارای شیار های کوتاه تری بودند که اصطلاحا SIMM نامیده می شدند. ولی مادربردهای امروزی دارای دو نوع شیار هستند، یک نوع برای قرار گیری RAM های DDR2 و نوع دیگر برای قرارگیری RAM های DDR3، سمت قرارگیری RAM روی مادربرد، از محل وجود شکافهای روی RAM و برجستگی های داخل شیار مشخص می گردد. برای قرار دادن RAM روی مادربرد دسته های موجود در دو سر شیار را باز کرده و RAM را در امتداد عمومی به سمت پایین به صورت اله کلنگی فشار می دهیم تا در جای خود قرار گیرد و دسته ها بسته شوند.
اتصالات IDE
محل اتصال کابل اطلاعات درایوها به کامپیوتر است. درایوهای دیسک سخت یا Writer.CDRO | HardDisk و دیگر درایوهای از این نوع معمولا بوسیله این اتصالات به مادربرد متصل می شوند. محل اتصال این کابل ها به شکل مستطیلی است که دارای 40 پین یا پایه می باشد. این پین ها در دو ردیف قرار دارند و معمولا یک پین در وسط پین ها وجود ندارد، که تعداد آن ها را به 39 پین می رساند.
معمولا روی هر مادربرد دو اتصال یا port IDE وجود دارد و به هر کدام دو وسیله یا Device یا درایو متصل می شود. همانطور که متوجه شدید معمولا چهار سخت افزار از این طریق به مادربرد متصل می شود. نام این چهار وسیله از نظر مادربرد و به ترتیب اولویت عبارتند از:
IDE یک شامل:
IDE Primary Master
IDE Primary Slave
IDE دو شامل:
IDE Secondary Master
IDE Secondary Slave
محل اتصال:
Floopy مشابه با محل اتصال کابل IDE بوده ولی دارای پین های کمتر و اندازه کوچکتری می باشد، تعداد پین ها در این نوع اتصال 33 پین است. به این کابل نیز دو درایو فلاپی متصل می شود که اولی با نام درایو A و دومی با نام درایو B شناخته می شوند. خوب است بدانیم در صورت اتصال برعکس این کابل در یک یا دو سر آن، چراغ درایو فلاپی به طور مداوم روشن خواهد ماند.
محل اتصال کابل برق که از Power یا منبع تغذیه Case به مادربرد متصل می شود، شامل 24 رشته سیم می باشد که از دو دسته سیم 12 تایی تشکیل شده است. در کامپیوترهای قدیمی تر این دو دسته از یکدیگر مجزا بودند. ولی در کامپیوترهای امروزی متصل و به صورت یک سوکت 24 رشته ای می باشند. البته در کامپیوترهای Intel P4، یک کابل چهار رشته ای نیز وجود دارد که به مادربرد متصل می شود و در صورت عدم اتصال آن، کامپیوتر قادر به راه اندازی یا Boot شدن نخواهد بود.
محل اتصال سیم های Case روی مادربرد به منظور ارتباط مادربرد با Case در نظر گرفته شده اند این سیم ها عبارتند از:
سیم روشن و خاموش سیستم: برای روشن یا خاموش کردن چراغ مربوط بر روی کیس
سیم هارد دیسک: برای روشن و خاموش شدن چراغ هارد دیسک در روی کیس به عنوان تبادل اطلاعات در هارد
سیم Reset: برای فعال نمودن این کلید بر روی کیس
سیم بلندگوی داخلی سیستم
شیار های توسعه یا Slot ها
نیز محل هایی برای سوار نمودن بردهای الکترونیکی افزودنی به کامپیوتر هستند. بر روی این شیار ها می توان، انواع کارت صدا، کارت گرافیک، مودم، کارت شبکه، کارت تلویزیون، کارت ماهواره و دیگر بردها از این نوع را سوار نمود. در کامپیوترهای امروزی سه نوع Slot ها مشاهده می شوند که عبارتند از:
ISA
PCI
AGP
ISA
مخفف Industry Standard Architecture بوده و یک شیار بلند است. که معمولا به رنگ مشکی بوده و توسط یک لبه از داخل به دو قسمت مساوی تقسیم شده است، این شیار قدیمی ترین Slot روی Mother Board های امروزی است. در حال حاضر و در صورت وجود این شیار روی یک Mother Bord، کارت های صدا یا کارت گرافیک قدیمی روی آن سوار می شوند.
PCI
مخفف Peripheral Component Interconnect بوده و یک شیار معمولا سفید رنگ است، که توسط لبه ای از داخل به دو قسمت نامساوی تقسیم شده است، این شیار مرسوم ترین Slot امروزی است و نسبت به شیار ISA، دارای سرعت بیشتری می باشد. تقریبا تمامی بردهای جدید، به جز کارت گرافیک روی این شیار قابل نصب و اتصال هستند. از این نوع شیار حداقل یک عدد بر روی مادربردها قرار دارد و حتی ممکن است که یک مادربرد دارای 5 پورت PCI نیز باشد.
AGP
مخفف Accelerated Graphics Port بوده و جدیدترین و پرسرعت ترین Slot در حال حاضر می باشد، که معمولا با رنگ قهوه ای مشخص می شود. این Slot از لحاظ سرعت با علامت x8 و x16 شناخته شده و متناسب با سرعت کارت سوار شده بر روی آن که یک کارت گرافیک می باشد، تنظیم می شود. از این نوع شیار معمولا تنها یک عدد روی مادربرد ها وجود دارد.
پین های اتصالی USB یکی دیگر از اتصالات داخلی کامپیوتر محسوب می شود. این پین ها در دو ردیف 4 و 5 تایی قرار دارند.
پین های اتصال کابل (CD-RW)
که یک سیم 4 رشته ای را بطور مستقیم، از CD Drive به مادربردهای دارای کارت صدای Onboard متصل می نماید. وجود این کابل باعث می شود تا کاربر بتواند از صدای CD موسیقی Audio که در داخل CD Drive قرار دارد به صورت مستقل از هر نرم افزاری استفاده نماید.
در پشت Case نیز اتصالاتی وجود دارد که به شکل های منحصر به فردی به چشم می خورند، اما نوع چیدمان و قرارگیری آن ها در مادربرد ها مختلف، متفاوت است. با معرفی آن ها شما نیز می توانید به راحتی ان ها را از یک دیگر تشخیص دهید. این اتصالات عبارتند از:
اتصالات PS2
اتصال سریال یا Com
اتصال LPT1
اتصال Game یا Midi
و اتصالات صدا
اتصالات PS2
یک اتصال PS2 به رنگ بنفش برای متصل نمودن صفحه کلید است. اتصال PS2 به شکل دایره و دارای 6 پین ورودی می باشد و برجستگی چهارگوش روی کابل PS2 باعث می شود که کاربر برای اتصال کابل به درگاه PS2 دچار اشتباه نشود.
یک اتصال PS2 نیز برای اتصال ماوس در کامپیوتر های امروزی وجود دارد، که کاملا شبیه به اتصال صفحه کلید است، با این تفاوت که معمولا سبز رنگ می باشد. البته تفاوت اصلی در اینجاست که هنگام نگاه کردن به پشت Case، محل اتصال ماوس در سمت راسو محل اتصال صفحه کلید در سمت چپ وجود دارد.
اتصال سریال یا Com
یک نوع درگاه است که برای چندین اتصال مختلف به کار می رود. این درگاه در گذشته عمدتا برای اتصال ماوس استفاده می شد و پس از آن اغلب برای اتصال External های Modem و یا وسایل خاص، مورد استفاده قرار می گیرد. Com معمولا به صورت 2 درگاه کنار هم در پشت کامپیوتر ها وجود دارد. درگاه Com از 9 پین که در دو ردیف 5 و 4 تایی چیده شده است تشکیل می شود. به این دو درگاه Com1.Com2 می گویند. Com3 و Com4 نیز معمولا به صورت مجازی برای اتصال مودم های Internal وجود دارند. البته برخی از مادربردها تنها دارای یک درگاه COM می باشند.
اتصال LPT1
یا درگاهی با 25 پین ورودی است، که در دو ردیف 12 و 13 تایی قرار دارند. از این درگاه معمولا برای وصل نمودن چاپگر یا اسکنر استفاده می شود. البته دیگر استفاده این درگاه اتصال قفل های سخت افزاری به آن است. این درگاه معمولا با رنگ صورتی یا قرمز دیده می شود.
اتصال Game یا Midi
درگاهی است با 15 پین ورودی که برای اتصال دسته بازی یا Joystick استفاده می شود. البته این Port جزئی از کارت صدا است ولی در مادربرد هایی که کارت صدای آن ها به صورت Onboard می باشد، می توان آن را در پشت کامپیوتر دید. این درگاه معمولا با رنگ زرد مشخص می شود.
اتصالات صدا
که به دلیل Onboard بودن کارت صدا بین اتصالات مادربرد دیده می شود، معمولا سه تا هستند که هر سه به وسیله یک فیش متوسط به Speaker، رادیوپخش و میکروفن متصل می شوند.
اجزای دیگری نیز روی یک Main Board قرار دارد که اکنون به توضیح آن ها می پردازیم:
اجزای دیگری نیز روی یک MainBoard قرار دارد که اکنون به توضیح آن ها می پردازیم:
Bios
مخفف Basic Input/Output System بوده و یک مدار مجتمع یا IC است که کامپیوتر برای راه اندازی اولیه و قبل از باگذاری سیستم عامل، از آن استفاده می کند. در Bios اطلاعاتی راجع به سخت افزارهای متصل و تنظیماتی راجع به ساعت کامپیوتر و دیگر ابزارها و سخت افزارها قرار دارد که می توان اطلاعات ان را به نوعی تغییر داد. گفتنی است که Bios یک حافظه از نوع E2PROM است که فقط اطلاعات ار روی آن خوانده می شود.
باطری Bios
یک باطری با طول عمر زیادی در 5 سال است. که از آن برای نگهداری اطلاعات روی Bios استفاده می شود. در کامپیوترهای قدیمی تر برای Reset کردن و برنامه ریزی دوباره Bios باطری آن را برداشته و پس از مدتی در جای خود قرار می دادند، اما در مادربردهای جدید یک Jumper و یا اتصال دو Pin پین باعث Reset شدن Bios و بارگذاری اطلاعات قبلی و پیش فرض آن می شود.
Chipset
یکی از اجزای دیگری که بارها دیده ایم Chipset است. این کلمه عنوانی است برای مدارات مجتمعی که اصولات هسته های مرکزی یک مادربرد را تشکیل می دهند. البته اغلب مادربرد ها یک Chipset اصلی دارند، که ساخت کارخانه های مختلف و البته معروفی است (برخی از این کارخانه ها عبارتند از (Solteck,MSI,ALI,VIA,GIGA,Intel,Abit)
این آموزش می تونه به شما کمک کنه براحتی تعمیر کردن به روش اصولی یاد بگیری و آموزش از 0 تا 100 انجام شده که مبتدی ها هم بتوانند یاد بگیرند و استفاده کنند.
