سیستم عامل رابط بین سخت افزار و نرم افزار است. تمامی نرم افزارهای کاربردی برای اجرا نیاز به بستر سیستم عامل دارند. در واقع سیستم عامل مدیریت سخت افزارها را برعهده دارد و مناب سخت افزاری را به صورت مدیریت شده در اختیار نرم افزارها می دهد و پس از اتمام کار نرم افزار دوباره منابع مورد نیاز را آزاد و در اختیار سایر برنامه ها قرار می دهد.
بعد از اینکه تمامی سخت افزارهای سیستم تهیه شده و کامپیوتر اسمبل شده و پس از تست و اطمینان از سلامتی قطعات نوبت به نصب سیستم عامل می رسد. مهمترین قطعه ای که باید با سیستم سازگاری کامل داشته باشد مادربرد است.
معمولا در دفترچه راهنمای مادربردها مناسبترین سیستم عامل معرفی شده است. نرم افزارهای راه انداز همراه مادربرد نیز برای همان ویندوز معرفی شده طراحی شده اند.
هر چند تمامی سخت افزارها طوری ساخته شده اند که از ویندوزهای قدیمی پشتیبانی می کنند اما برای کارکرد بهینه سیستم پیشنهاد می شود.
همواره ویندوزی که توسط شرکت سازنده مادربرد توصیه شده است را نصب کنید.
بجز مادربرد بقیه قطعات نیز باید هماهنگ و سازگار با سیستم عامل انتخاب شده باشند.
در کشور ما و نیز در سراسر دنیا محبوب ترین سیستم عامل نزد کاربران سیستم عامل ویندوز می باشد.
نسخه های متفاوتی از ویندوز تا به امروز معرفی شده اند. اما از نظر کاربری تفاوت چندانی با هم نداشته و کاربران ویندوزهای قبلی معمولا مشکل زیادی با نسخه های جدید ندارند. برای هر نسخه ویندوز حداقل سخت افزارهای مورد نیاز برای نصب آن توسط خود مایکروسافت تعیین شده است که معمولا مشخصات سیستم های امروزی بسیار بیشتر از حداقل های توصیه شده مایکروسافت است.
از این رو معمولا کاربران مشکلی از نظر سخت افزاری با تمامی نسخه های ویندوز ندارند مگر اینکه دارای یک سیستم بسیار قدیمی ساخته شده در قرن قبلی باشند.
نکته بعدی که در انتخاب سیستم عامل باید در نظر بگیریم نصب نسخه 32 بیتی و یا 64 بیتی آن است. بسیاری از پردازنده ها تا قبل از سال های 2005 به صورت 32 بیتی طراحی و ساخته می شدند.
پردازنده های 32 بیتی در هر پالش فرکانس سیستم می توانند 32 بیت دیتا را از گذرگاه خوانده و پردازش نمایند.
این پردازنده ها حداکثر از 4 گیگابایت رم پشتیبانی کرده و فقط توانایی نصب سیستم عامل های 32 بیتی را دارند. اما کم کم عرضه پردازنده های 64 بیتی عمومیت پیدا کرده و امروزه دیگر در کلاس کامپیوترهای رومیزی پردازنده 32 بیتی ساخته نمی شود.
از این رو می توان بر روی تمامی سیستم هایی که جدیدا خریداری و نصب شده اند ویندوز 64 بیتی نصب نمود.
مهمترین مزیت ویندوزهای 64 بیتی پشتیبانی از مقدار رم بیشتر است. پردازنده های 64 بیتی توانایی پشتیبانی از 2 به توان 64 بایت رم را دارند. از این رو می توان گفت هیچ محدودیتی در نصب رم ندارند. علاوه بر آن در صورت نصب سیستم عامل و نرم افزارهای 64 بیتی به علت اینکه در هر پالس فرکانس 64 بیت دیتا را پردازش می نمایند، اجرای بسیار روانتری نسبت به نوع 32 بیتی دارند.
در هر صورت نصب ویندوز 64 بیتی اما هیچ محدودیتی در نصب نرم افزارهای 32 بیتی ندارند. در واقع بر روی سیستم عامل های 64 بیتی می شود همزمان هم نرم افزارهای 32 بیتی و هم نرم افزارهای 64 بیتی را نصب کرد. با این توضیحات به این نتیجه رسیدیم که نصب ویندوز 64 بیتی در هر صورت مزیتهای زیادی داشته و برای کامپیوترهای امروزی نیازی به نصب ویندوز 32 بیتی نمی باشد.
مگر در موارد خاص که نرم افزاری اختصاصا برای ویندوز 32 بیتی ساخته شده باشد و اجازه نصب در ویندوز های 64 بیتی را نداده باشد.
برای سیستم های جدید که قطعات آن ساخت سال 2016 به بعد می باشد پیشنهاد می شود حتما ویندوز 10 نسخه 64 بیتی روی آن نصب گردد. با توجه به اینکه نرم افزارهای راه انداز قطعات سخت افزاری نیز توسط سازنده قطعات برای ویندوز 10 عرضه شده است، بهترین کارایی روی ویندوز 10 نسخه 64 بیتی به دست می آید.
قبل از نصب ویندوز باید ابتدا منبع بوت یا راه اندازی سیستم را مشخص کرد بدین معنی که در هنگامی که کامپیوتر روشن می شود ابتدا کدام یک از حافظه های سیستم را برای بارگذاری فایل های مورد نیاز برای بوت شدن بخواند. اگر ویندوز ما بر روی DVD قرار داد. اگر قرار است ویندوز را از طریق فلش نصب کنیم باید درگاه USB را به عنوان مرجع بوت معرفی کرد. این کار در بایاس انجام می پذیرد. برای وارد شدن به تنظیمات بایاس معمولا در هنگام روشن شدن سیستم دکمه Del را فشرده تا وارد تنظیمات بایاس مادربرد شوید. هر مادربردی تنظیماتی متفاوتی برای بایاس دارد و از این نظر در مادربردهای مختلف تنوع زیادی وجود دارد ولی اکثر مادربردهای ساخت یک شرکت تنظیمات یکسانی برای بایاس دارند در هر حال گزینه های تنظیمات در اکثر بایاس ها یکسان بوده و تنظیمات کلی مانند هم انجام می گیرد. بجز آن در پنجره تنظیمات بایاس معمولا راهنمایی های لازم انجام شده و بجز چند اصطلاح تخصصی مشکل خاصی وجود ندارد.
در ادامه با پنجره تنظیمات بایاس یکی از مدل های مادربرد ساخت شرکت ایسوس آشنا شده و سپس مراحل نصب ویندوز ده را با هم مرور خواهیم کرد.
بعد از نصب ویندوز نوبت به نصب راه اندازی های قطعات سخت افزاری است.
معمولا به همراه مادربردهای یک دیسک حاوی تمامی نرم افزارهای مورد نیاز از جمله راه اندازها ارائه می شود. این نرم افزارها طوری طراحی شده اند که به ساده ترین صورت نصب می شوند. اما گاهی ممکن است نیاز به تنظیمات خاصی باشد. نصب راه اندازهای همان مادربرد فوق را نیز در ادامه باهم مرور می کنیم.
